تشخیص چاقی
برای تشخیص چاقی، پزشک معمولاً معاینه‌ی فیزیکی انجام داده، برخی آزمایشها را پیشنهاد می‌دهد.
این معاینات و آزمایشها عموماً شامل موارد زیر هستند:
پرسش از سابقه‌ی پزشکی: پزشک شما تاریخچه‌ی وزن، تلاش‌های قبلی برای کاهش وزن، فعالیت فیزیکی و عادات ورزشی، الگوی خوردوخوراک و کنترل اشتها، داروها، میزان استرس و سایر شرایط و مسائل پزشکی شما را مرور می‌کند. هم‌چنین ممکن است از سابقه‌ی پزشکی خانواده‌تان بپرسد تا وجود زمینه‌ی ابتلا به برخی مسائل خاص در شما را بررسی نماید.
معاینه‌ی فیزیکی کلی: مشتمل بر اندازه‌گیری قد، کنترل علائم حیاتی (مانند ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن)، گوش کردن قلب و ریه‌ها و معاینه‌ی شکم.
محاسبه‌ی شاخص توده‌ی بدنی (BMI): شاخص توده‌ی بدنی برابر با ۳۰ و بالاتر چاقی در نظر گرفته می‌شود. اعداد بالای ۳۰ خطرات سلامتی حتی بیش‌تری را نشان می‌دهند. شاخص توده‌ی بدنی باید دست‌کم یک بار در سال کنترل شود چرا که می‌تواند به تعیین عوامل خطر برای سلامت عمومی و یافتن درمان‌های مناسب کمک کند.
اندازه‌گیری دور کمر: چربی ذخیره‌شده دور کمر که بعضاً چربی احشایی یا چربی شکمی نیز نامیده می‌شود، خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت را باز هم بیشتر می‌کند. خانم‌هایی با دور کمر بیش از ۸۹ سانتی‌متر و آقایانی با دور کمر بیش از ۱۰۲ سانتی‌متر بیش از دیگران در معرض خطرات سلامتی قرار دارند. مانند شاخص توده‌ی بدنی، دور کمر نیز باید حداقل یک بار در سال کنترل شود.
بررسی سایر مشکلات سلامتی: اگر بیماری شناخته‌شده‌ای داشته باشید، پزشک آن را ارزیابی می‌نماید. هم‌چنین مسائل احتمالی دیگر مانند فشار خون بالا و دیابت را بررسی می‌کند. ممکن است پزشک‌تان بررسی‌های قلبی خاصی مانند الکتروکاردیوگرام را نیز توصیه نماید.
آزمایش خون: بسته به وضعیت سلامتی، عوامل خطر و علائم فعلی‌تان برخی آزمایشها ممکن است لازم باشند. آزمایش خون شامل بررسی کلسترول، عملکرد کبد، گلوکز ناشتا، آزمایش تیروئید و غیره است.
جمع‌آوری تمام این اطلاعات به شما و پزشک‌تان کمک می‌کند وضعیت سلامتی شما و عوامل خطر آن را مشخص نموده، تعیین نمایید به چه میزان باید وزن کم کنید؛ لذا تصمیمات درمانی بر این اساس اتخاذ می‌شوند.
درمان چاقی
هدف از درمان چاقی، رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن است که سلامت عمومی شما را بهبود بخشیده، شانس ابتلا به عوارض چاقی را کاهش می‌دهد. برای درک و ایجاد تغییر در عادات غذایی و فعالیت خود، شاید نیاز باشد از یک تیم از متخصصین سلامت (شامل متخصص تغذیه، مشاور رفتاری و یا متخصص چاقی) کمک بگیرید.
هدف ابتدایی درمان کاهش نسبی وزن (به میزان ۵ تا ۱۰ درصد از کل وزن) است. این یعنی اگر وزن شما ۹۱ کیلوگرم باشد و طبق استانداردهای شاخص توده‌ی بدنی چاق باشید، تنها لازم است ۴.۵ تا ۹ کیلوگرم وزن کم کنید تا وضعیت سلامتی‌تان رو به بهبودی بگذارد؛ اگرچه هر قدر وزن بیش‌تری کم کنید، فواید آن نیز بیشتر است.
همه‌ی برنامه‌های کاهش وزن نیازمند تغییر در عادات غذایی و افزایش فعالیت فیزیکی هستند. روش درمان هر فرد به شدت چاقی، سلامت عمومی و اشتیاق وی برای شرکت در برنامه‌ی کاهش وزن بستگی دارد.
تغییرات رژیم غذایی
کاهش کالری و تمرین عادات غذایی سالم‌تر برای غلبه بر چاقی ضروری هستند. اگرچه ممکن است در ابتدا به سرعت وزن کم کنید، کاهش وزن مداوم در درازمدت بی‌خطرترین روش برای کاهش وزن و حفظ آن است.
از تغییرات شدید و غیرواقع‌بینانه‌ی رژیم غذایی مانند رژیم‌های سنگین لاغری پرهیز کنید؛ چرا که چندان محتمل نیست این رژیم‌ها بتوانند در درازمدت وزن را پایین نگه دارند.
در یک برنامه‌ی جامع کاهش وزن به مدت حداقل ۶ ماه و در مرحله‌ی حفظ وزن به مدت حداقل ۱ سال شرکت کنید تا شانس موفقیت‌تان را در کاهش وزن بالا ببرید.
چیزی به نام بهترین رژیم لاغری وجود ندارد. برنامه‌ای با غذاهای سالم را انتخاب کنید که احساس می‌کنید در مورد شما مؤثر است. تغییرات رژیم غذایی جهت درمان چاقی شامل این موارد هستند:
کاهش کالری: کلید کاهش وزن، کاهش میزان کالری دریافتی‌ست. قدم اول، مرور عادات معمول خوردن و آشامیدن است تا مشخص شود معمولاً چه قدر کالری دریافت می‌کنید و از کدام بخش آن می‌توانید بکاهید. به همراه پزشک می‌توانید تصمیم بگیرید روزانه چند کالری باید دریافت نمایید تا وزن کم کنید؛ هرچند میزان معمول آن برای خانم‌ها ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ و برای آقایان ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کالری‌ست.
سیری با مقدار کم‌تر: برخی خوراکی‌ها مانند دسرها، شیرینی‌جات، چربی‌ها و غذاهای فراوری شده حاوی مقدار زیادی کالری در یک حجم کوچک هستند. در مقابل، میوه‌ها و سبزیجات کالری کم‌تری در یک حجم بزرگ‌تر دارند. با خوردن سهم‌های بیشتر از غذاهای کم‌کالری، کم‌تر دچار معده درد ناشی از گرسنگی شده، کالری کم‌تری دریافت نموده، احساس بهتری نسبت به وعده‌ی غذایتان خواهید داشت که این رضایت کلی شما را تعیین می‌کند.
انتخاب‌های سالم‌تر: برای آن‌که رژیم غذایی مجموعاً سالم‌تری داشته باشید، بیشتر غذاهای گیاهی مصرف کنید؛ مانند میوه‌ها، سبزیجات و کربوهیدرات‌های غلات کامل. هم‌چنین مصرف منابع خالص پروتئین را بیشتر در نظر داشته باشید؛ مانند لوبیا، عدس، سویا و گوشت بدون چربی. اگر ماهی دوست دارید، سعی کنید ۲ بار در هفته ماهی را در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید. نمک و شکر اضافی را محدود کنید. به مقدار کم چربی بخورید و مطمئن شوید از چربی‌های بی‌ضرر برای قلب استفاده می‌کنید؛ مانند زیتون، کانولا و مغزی‌جات.
محدود کردن برخی خوراکی‌ها: برخی رژیم‌های غذایی مقدار مصرف گروه خاصی از مواد غذایی را محدود می‌کنند؛ مانند غذاهای پرچرب یا با کربوهیدرات بالا. از پزشک‌تان بپرسید کدام برنامه‌ی غذایی در عمل کارآمد بوده، برای شما مؤثر است. نوشیدنی‌های حاوی شکر قطعاً بیش از مقداری که قصد آن را دارید کالری وارد بدن‌تان می‌کنند و محدود یا حذف کردن این نوشیدنی‌ها نقطه‌ی خوبی برای شروع و کم کردن کالری‌ست.
جایگزین‌های وعده‌های غذایی: برخی برنامه‌های غذایی پیشنهاد می‌کنند یک یا دو وعده‌ی غذایی را با محصولات آن‌ها (مانند نوشیدنی‌های مخلوط کم‌کالری یا وعده‌های غذایی به‌شکل قالب‌های خوراکی) جایگزین نمایید و در کنار میان‌وعده‌های سالم یک وعده‌ی سوم سالم و متعادل شامل غذاهای کم‌چرب و کم کالری داشته باشید. ممکن است این نوع رژیم غذایی در کوتاه‌مدت به شما کمک کند وزن کم کنید؛ اما به یاد داشته باشید این برنامه‌ها تغییر سبک زندگی کلی را به شما یاد نمی‌دهند؛ بنابراین ممکن است برای حفظ وزن ناچار به ادامه‌ی آن‌ها شوید.
مراقب اصلاحات سریع باشید. رژیم‌هایی که با وعده‌ی لاغری سریع و آسان برای مدت کوتاهی رایج می‌شوند، ممکن است شما را وسوسه کنند. با این حال واقعیت این است که هیچ غذای جادویی یا راه‌حل فوری‌ای وجود ندارد. این رژیم‌های لاغری ممکن است در کوتاه‌مدت کمک‌کننده باشند، اما اثرات بلندمدت آن‌ها بهتر از سایر برنامه‌های غذایی نبوده‌است.
هم‌چنین ممکن است بتوانید با رژیم‌های سنگین وزن کم کنید، اما به احتمال زیاد با قطع کردن آن دوباره افزایش وزن خواهید داشت. برای کاهش وزن و حفظ آن، باید عادات غذایی سالمی را در خود ایجاد کنید که بتوانید در طول زمان به آن‌ها پایبند بمانید.
ورزش و فعالیت
افزایش فعالیت فیزیکی یا ورزش، جزئی ضروری از درمان چاقی‌ست. بیشتر افرادی که بیش از یک سال قادر به حفظ وزن خود هستند، ورزش منظم دارند؛ حتی صرفاً پیاده‌روی ساده.
برای افزایش میزان فعالیت‌تان:
ورزش کنید: افراد چاق به حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش با شدت متوسط نیاز دارند تا از افزایش بیشتر وزن خود جلوگیری نموده یا کاهش نسبی وزن‌شان را حفظ کنند. برای کاهش چشم‌گیرتر وزن ممکن است نیاز به حداقل ۳۰۰ دقیقه ورزش در طول هفته داشته باشید. شاید لازم باشد میزان ورزش‌تان را به تدریج و هم‌چنان‌که تحمل و سازگاری‌تان بیشتر می‌شود، افزایش دهید.
تحرک‌تان را حفظ کنید: با این‌که ورزش هوازی منظم کارآمدترین راه سوزاندن کالری و کاهش اضافه‌وزن است، هر تحرک اضافه‌تری نیز به سوزاندن کالری کمک می‌کند. ایجاد تغییرات ساده در طول روز می‌تواند به فواید بزرگی بینجامد. خودرویتان را کمی دورتر از ورودی فروشگاه پارک کنید، کارهای روزمره‌ی خانه را با سرعت بیش‌تری انجام دهید، باغبانی کنید، در فواصل معین از جای خود برخیزید و کمی قدم بزنید، از یک قدم‌شمار برای ثبت تعداد قدم‌هایتان در طول یک روز استفاده نمایید. توصیه شده است سعی کنید به ۱۰۰۰۰ قدم در روز برسید. تعداد قدم‌هایتان را تدریجاً افزایش دهید تا به این هدف دست یابید.
تغییرات رفتاری
یک برنامه‌ی اصلاح رفتار می‌تواند در تغییر سبک زندگی، کاهش وزن و حفظ آن کمک‌تان کند. عادات فعلی خود را ارزیابی کنید تا دریابید چه عوامل، استرس‌ها یا موقعیت هایی ممکن است در چاقی شما نقش داشته باشند.
هر فرد متفاوت است و موانع متفاوتی نیز برای مدیریت وزن خود دارد؛ مانند کمبود وقت برای ورزش کردن یا نیمه‌شب‌خواری (late-night eating) (پرخوری پس از صرف شام که ممکن است با اختلالات خواب نیز همراهی داشته باشد). تغییرات رفتاری خود را متناسب با نگرانی‌های فردی خود تنظیم کنید.
اصلاحات رفتاری که گاهی رفتاردرمانی نیز خوانده می‌شود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مشاوره: صحبت کردن با یک متخصص بهداشت روان به شما کمک می‌کند متوجه مسائل احساسی و رفتاری مرتبط با خوردن شده، به رفع آن‌ها بپردازید. درمان مشاوره کمک‌تان می‌کند دلیل پرخوری را بفهمید و راه‌های صحیح غلبه بر اضطراب را بیاموزید. هم‌چنین می‌توانید یاد بگیرید چگونه رژیم غذایی و فعالیت خود را پایش نمایید، عوامل تحریک‌کننده‌ی خوردن را بشناسید و بر میل شدید به خوردن غلبه کنید. مشاوره می‌تواند فردی یا گروهی باشد. برنامه‌های فشرده‌تر (شامل ۱۲ تا ۲۶ جلسه در سال) ممکن است در دست‌یابی به اهداف کاهش وزن مؤثرتر باشند.
گروه‌های حمایتی: شما می‌توانید حس همراهی و درک را در گروه‌های حمایتی پیدا کنید؛ جایی که دیگران تجربه‌ی چالش‌های مشابه خود با چاقی را به اشتراک می‌گذارند. از پزشک خود، بیمارستان‌های محلی یا برنامه‌های تبلیغاتی لاغری درباره‌ی گروه‌های حمایتی محل زندگی‌تان سؤال کنید.
داروهای کاهش وزن نیازمند نسخه
کاهش وزن نیازمند یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم است؛ ولی در برخی مواقع خاص، داروهای کاهش وزن نسخه‌شده ممکن است کمک‌کننده باشند. با این حال، به خاطر داشته باشید که داروهای کاهش وزن برای استفاده در کنار رژیم سالم، ورزش و تغییرات رفتاری هستند و نه به‌جای آن‌ها. هدف اصلی این داروها که با نام داروهای ضدچاقی نیز شناخته می‌شوند، این است که با مهار گرسنگی و جبران کمبود پیام‌های سیری که هنگام تلاش برای کاهش وزن پیش می‌آید، به شما کمک کنند به رژیم غذایی کم‌کالری خود پایبند بمانید.
در صورتی که سایر برنامه‌های رژیم غذایی و ورزش مؤثر نبوده باشند، پزشک شما ممکن است داروهای کاهش وزن را توصیه نماید اگر شما:
- شاخص توده‌ی بدنی برابر با ۳۰ یا بالاتر داشته باشید
- شاخص توده‌ی بدنی بیش از ۲۷ به همراه عوارض پزشکی ناشی از چاقی هم‌چون دیابت، فشار خون بالا یا آپنه‌ی خواب داشته باشید
پزشک پیش از انتخاب دارو برای شما، سابقه‌ی پزشکی شما و عوارض جانبی احتمالی دارو را در نظر می‌گیرد. برخی داروهای کاهش وزن نباید توسط بانوان باردار یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند یا بیماری‌های مزمن دارند، مصرف شوند.
در زمانی که داروی کاهش وزن نسخه‌شده را مصرف می‌کنید، نیاز است از نزدیک تحت نظر پزشک باشید. هم‌چنین فراموش نکنید که یک داروی کاهش وزن ممکن است برای همه مؤثر نباشد و اثرات آن نیز ممکن است در طول زمان رو به کاهش بگذارد. به یاد داشته باشید زمانی که مصرف یک داروی کاهش وزن را قطع می‌کنید، ممکن است به وزن قبلی برگردید.
روش‌های اندوسکوپیک برای کاهش وزن
این روش‌ها نیازی به ایجاد برش جراحی در پوست ندارند. پس از القای بیهوشی، لوله‌ها و ابزارهای انعطاف‌پذیر از طریق دهان و با عبور از حلق وارد معده می‌شوند.
انواع مختلفی از روش‌های اندوسکوپیک جهت کاهش وزن وجود دارد. در یکی از این روش‌ها اندازه‌ی معده به‌وسیله‌ی بخیه‌هایی کوچک می‌شود تا مقدار غذایی که می‌توانید بدون احساس ناراحتی بخورید کاهش یابد. در روشی دیگر پزشک بادکنک کوچکی را وارد معده و آن را با آب پر می‌کند و به این ترتیب فضای کوچکی برای پر شدن با غذا باقی می‌ماند و شما زودتر احساس سیری خواهید کرد.
این روش‌ها معمولاً برای افرادی با شاخص توده‌ی بدنی برابر با ۳۰ یا بالاتر و زمانی که رژیم غذایی و ورزش به تنهایی کارآمد نبوده باشد، تأیید و انجام می‌شود. کاهش وزن مورد انتظار در روش‌های مختلف متفاوت و بین ۵ تا ۲۰ درصد از کل وزن بدن است.
جراحی کاهش وزن
در برخی از افراد، جراحی کاهش وزن که بعضاً جراحی باریاتریک نیز نامیده می‌شود، به عنوان یک گزینه مطرح می‌گردد. جراحی کاهش وزن میزان غذایی را که می‌توانید بدون احساس ناراحتی بخورید محدود نموده یا جذب غذا و کالری را کاهش داده و یا هر دوی این کار ها را برای شما انجام می‌دهد. این جراحی در عین حال که بهترین شانس را برای از دست دادن بیش‌ترین وزن به شما می‌دهد، می‌تواند خطرات جدی به‌همراه داشته باشد.
در صورتی که سایر روش‌ها را امتحان کرده، نتیجه‌ای نگرفته باشید، جراحی کاهش وزن برای شما در نظر گرفته می‌شود اگر:
- چاقی مفرط (شاخص توده‌ی بدنی ۴۰ و بالاتر) داشته باشید
- شاخص توده‌ی بدنی بین ۳۵ تا ۳۹.۹ و نیز یک مشکل جدی سلامتی مرتبط با وزن مانند دیابت یا فشار خون بالا داشته باشید
- نسبت به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی که برای مؤثر واقع شدن جراحی لازم است، متعهد باشید
جراحی کاهش وزن به برخی افراد کمک می‌کند وزنی معادل یا بیش از ۳۵ درصد از وزن اضافی‌شان را کم کنند؛ اما این جراحی درمان معجزه‌گر چاقی نبوده، تضمین‌کننده‌ی کاهش تمام وزن اضافی یا حفظ این کاهش وزن در درازمدت نیست. موفقیت کاهش وزن پس از جراحی بستگی به تعهد شما برای ایجاد تغییرات مادام‌العمر در عادات تغذیه‌ای و ورزشی‌تان دارد.
جراحی‌های متداول برای کاهش وزن عبارت‌اند از:
جراحی بای‌پس (میان‌بر) معده: در جراحی بای‌پس معده (Roux-en-Y gastric bypass) جراح قسمت بالایی معده را به شکل یک کیسه‌ی کوچک در می‌آورد و سپس روده‌ی باریک را از محلی کمی پایین‌تر از معده‌ی اصلی برش داده، سر آن را به معده‌ی کیسه‌شکل جدید متصل می‌سازد. به این ترتیب غذا و مایعات مستقیماً از کیسه‌ی مذکور به روده‌ی باریک وارد می‌شوند و در واقع بیشتر معده را میان‌بر می‌زنند.
باندینگ (نواربندی یا حلقه‌گذاری) قابل‌تنظیم معده: در این روش جراح با باد کردن یک نوار حلقوی قابل اتساع به دور معده، آن را به دو بخش کیسه‌مانند تقسیم می‌کند. سپس نوار را هم‌چون کمربندی به دور معده محکم می‌کشد تا یک کانال بین دو کیسه ایجاد شود که این نوار حلقوی از گشاد شدن آن جلوگیری می‌نماید. این نوار معمولاً به‌منظور کارگذاری دائمی طراحی شده است.
جراحی انحراف صفراوی-پانکراسی (Biliopancreatic diversion with duodenal switch): در این روش جراح بخش بزرگی از معده را خارج می‌کند ولی دریچه‌ی بین معده و روده‌ی باریک و بخش اول روده‌ی باریک (به‌نام دوازدهه یا دئودنوم) را برجامی‌گذارد. سپس بخش میانی روده‌ی باریک را می‌بندد و دئودنوم را مستقیماً به آخرین بخش روده‌ی باریک متصل می‌سازد. در آخر نیز قسمت جدا افتاده از روده‌ی باریک را دوباره به بخش انتهایی آن متصل می‌نماید تا صفرا و شیره‌های گوارشی به این بخش روده جریان یابند.
جراحی اسلیو معده: در این روش، بخشی از معده برداشته می‌شود تا فضای کم‌تری برای غذا باقی بماند. این جراحی نسبت به جراحی بای‌پس معده یا انحراف صفراوی-پانکراسی پیچیدگی کم‌تری دارد.
سایر درمان‌ها
بلوک‌کردن عصب واگ درمانی دیگر برای چاقی‌ست و شامل قرار دادن یک دستگاه در زیر پوست شکم است که پالس‌های الکتریکی متناوبی را به عصب واگ شکمی که پر یا خالی بودن معده را به مغز اطلاع می‌دهد، می‌فرستد. این فن‌آوری جدید در سال ۲۰۱۴ تأییدیه‌ی سازمان غذا و دارو (FDA) را دریافت کرد تا در افرادی که موفق به کاهش وزن با برنامه‌های لاغری نشده‌اند و شاخص توده‌ی بدنی بین ۳۵ تا ۴۵ به همراه حداقل یک عارضه‌ی چاقی مانند دیابت نوع ۲ دارند، به کار برده شود.
پیش‌گیری از بازگشت وزن پس از درمان چاقی
متأسفانه، صرف‌نظر از این که از چه روشی برای درمان چاقی استفاده کرده باشید، بازگشت وزن شایع است. اگر داروهای کاهش وزن مصرف می‌کنید، احتمالاً با قطع مصرف وزنتان دوباره بالا می‌رود. حتی پس از جراحی کاهش وزن نیز ممکن است مجدداً افزایش وزن پیدا کنید؛ اگر به پرخوری یا افراط در مصرف غذاها و نوشیدنی‌های پرکالری ادامه دهید.
یکی از بهترین راه‌ها برای پیش‌گیری از بازگشت وزنی که کم کرده‌اید این است که فعالیت فیزیکی منظم داشته باشید. برای ۴۵ تا ۶۰ دقیقه در روز هدف‌گذاری کنید.
اگر فکر می‌کنید به حفظ انگیزه و ادامه‌ی مسیرتان کمک می‌کند، فعالیت فیزیکی خود را ثبت نمایید. هم‌چنان‌که وزن کم می‌کنید و وضعیت سلامتی‌تان بهبود می‌یابد، با پزشک خود مشورت کنید که چه فعالیت‌های اضافه‌تری می‌توانید انجام دهید و اگر امکان آن هست چگونه می‌توانید فعالیت‌های ورزشی‌تان را تقویت نمایید.
ممکن است لازم باشد همیشه درباره‌ی وزنتان هوشیار و حساس بمانید. ترکیب یک رژیم غذایی سالم‌تر و فعالیت بیشتر به گونه‌ای عملی و پایدار بهترین راه برای پایین نگه‌داشتن وزن در درازمدت است.
در لحظه به کاهش و حفظ وزن بپردازید؛ حال را دریابید و نگران فردا نباشید. احاطه شدن با عوامل حمایت‌کننده بر شانس موفقیت‌تان می‌افزاید. سبکی سالم‌تر برای زندگی‌کردن پیدا کنید که بتوانید در درازمدت به آن پایبند بمانید.
سبک‌زندگی و درمان‌های خانگی
تلاش برای غلبه بر چاقی با احتمال بالاتری موفقیت‌آمیز خواهد بود اگر علاوه بر طرح درمانی خود راهبردهایی را نیز در خانه دنبال کنید. این تدابیر میتوانند شامل این موارد باشند:
کسب آگاهی‌درباره‌ی وضعیت خود: شناخت و آگاهی نسبت به چاقی می‌تواند کمک کند علت ابتلای خود به چاقی و آن‌چه را که می‌توانید در این باره انجام دهید، دریابید. شاید قدرت و توان‌مندی بیش‌تری برای به دست گرفتن کنترل اوضاع و ادامه‌دادن برنامه‌ی درمانی‌تان در خود احساس کنید. کتاب‌های خودآموز معتبر و قابل اطمینان مطالعه نموده، درباره‌ی آن‌ها با پزشک یا مشاور خود صحبت کنید.
تعیین اهداف واقع‌بینانه: وقتی باید به میزان قابل ملاحظه‌ای وزن کم کنید، ممکن است اهدافی برای خود تعیین کنید که واقع‌بینانه نیستند؛ مانند کاهش مقدار زیادی وزن در زمان خیلی کوتاه. خود را به سمت شکست سوق ندهید. اهداف روزانه و هفتگی برای ورزش و کاهش وزن مشخص کنید. به‌جای تغییرات شدید رژیم غذایی که نتوانید در درازمدت آن را ادامه دهید، تغییرات کوچک در خود ایجاد کنید.
پای‌بندی به برنامه‌ی درمانی: تغییر دادن روشی که شاید سال‌ها مطابق آن زندگی کرده‌اید ممکن است سخت باشد. اگر احساس می‌کنید اهدافی که برای فعالیت یا تغذیه‌تان تعیین شده برایتان چالش‌آفرین است، با پزشک یا مشاورتان روراست باشید. شما می‌توانید با کمک یک‌دیگر ایده‌ها و رویکردهای جدیدی پیدا کنید.
حمایت طلبی: خانواده و دوستان‌تان را با خود همراه کنید. با افرادی که شما را حمایت و به شما کمک می‌کنند معاشرت داشته باشید، نه کسانی که تلاش‌هایتان را بی‌اثر می‌نمایند. مطمئن شوید اطرافیان اهمیت کاهش وزن برای سلامتی شما را درک می‌کنند. هم‌چنین شاید بخواهید به یک گروه حمایتی کاهش وزن بپیوندید.
یادداشت برداری: سوابق خوراک و فعالیت‌تان را ثبت کنید. این یادداشت‌ها کمک می‌کنند نسبت به عادات تغذیه‌ای و ورزشی خود گوش‌به‌زنگ و مسئول بمانید. می‌توانید رفتارهایی را که مانع حرکت رو به جلو می‌شوند و متقابلاً کارهایی را که روی شما مؤثر هستند کشف کنید. هم‌چنین می‌توانید از یادداشت‌هایتان برای پی‌گیری سایر پارامتر‌های مهم سلامت مثل فشار خون و سطح کلسترول و یا سلامتی عمومی بهره بگیرید.
شناسایی و پرهیز از محرک‌ها: با یک چیز مثبت مثل تماس گرفتن با یک دوست حواس خود را از میل به خوردن پرت کنید. نه گفتن به غذاهای ناسالم و وعده‌های حجیم را تمرین کنید. وقتی بخورید که واقعاً گرسنه هستید، نه صرفاً زمانی که ساعت به شما می‌گوید وقت خوردن است.
مصرف داروها مطابق دستور: اگر برای کاهش وزن یا عوارض مرتبط با چاقی مانند فشار خون بالا یا دیابت از دارو استفاده می‌نمایید، دقیقاً مطابق با نسخه آن‌ها را مصرف کنید. اگر در پای‌بندی به رژیم دارویی‌تان مشکلی دارید یا عوارض جانبی ناخوشایندی را تجربه می‌کنید، با پزشک خود مشورت نمایید.
طب مکمل
مکمل‌های غذایی متعددی وجود دارند که به شما وعده‌ی کاهش وزن سریع می‌دهند. اثربخشی این محصولات، به‌ویژه اثرات طولانی‌مدت آن‌ها و نیز بی‌خطری آن‌ها غالباً سؤال‌برانگیز است.
داروهای گیاهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی، همگی توسط سازمان غذا و دارو (FDA) مکمل غذایی محسوب می‌شوند و هیچ‌یک مانند داروهایی که در داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه و یا با نسخه‌ی پزشک ارائه می‌شوند، مراحل سخت‌گیرانه‌ی آزمایش و برچسب‌گذاری را طی نکرده‌اند.
با این حال، برخی از این مواد از جمله محصولاتی با برچسب “طبیعی”، اثرات شبه‌دارویی دارند که می‌تواند خطرناک باشد. حتی بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی هم در صورتی‌که به مقدار زیاد مصرف شوند، میتوانند مشکل‌ساز گردند. مواد تشکیل‌دهنده‌ی این محصولات ممکن است استاندارد نبوده، موجب بروز عوارض جانبی پیش‌بینی نشده و خطرناک شوند. این مکمل‌ها هم‌چنین میتوانند تداخلات دارویی خطرناکی با داروهای نسخه‌شده‌ی شما داشته باشند. پیش از مصرف هر نوع مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های روان‌تنی، مانند طب‌سوزنی، مدیتیشن و ذهن‌آگاهی، و نیز یوگا، میتوانند تکمیل‌کننده‌ی سایر درمان‌های چاقی باشند؛ هرچند به‌طور کلی تأثیر آن‌ها در درمان چاقی تا کنون به‌خوبی مطالعه و بررسی نشده است. اگر تمایل دارید یک درمان روان‌تنی به طرح درمانی خود اضافه نمایید، با پزشک خود در این باره صحبت کنید.
حمایت در رویارویی
درباره‌ی بهبود مهارت‌های مقابله‌ای خود با پزشک یا مشاورتان صحبت کنید. می‌توانید از این نکات برای مقابله و غلبه بر چاقی و در تلاش‌هایتان برای کاهش وزن بهره بگیرید:
بنویسید. در یک دفترچه یادداشت روزانه بنویسید و درد، خشم، ترس و احساسات دیگر خود را بیان کنید.
ارتباط بگیرید. منزوی نشوید. سعی کنید در فعالیت‌های منظم و دورهمی‌های خانواده یا دوستان شرکت نمایید.
پیوند یابید. به یک گروه حمایتی ملحق شوید تا بتوانید با افراد دیگری که با مشکلات مشابهی روبه‌رو هستند، ارتباط بگیرید.
تمرکز کنید. بر اهداف‌تان متمرکز بمانید. غلبه بر چاقی یک فرایندِ در جریان و ادامه‌دار است؛ پس با به‌یاد داشتن اهداف‌تان انگیزه‌تان را حفظ نمایید. به خودتان یادآوری کنید که در قبال مدیریت وضعیت خود و پیش‌بردن اهداف‌تان مسئولید.
آرام باشید. تمدد اعصاب (ریلکسیشن) و مدیریت استرس را بیاموزید. یاد گرفتن شناسایی استرس و ارتقای مهارت‌های مدیریت استرس و تمدد اعصاب کمک‌تان می‌کند بر عادت‌های ناسالم تغذیه‌ای کنترل پیدا کنید.
آمادگی پیش از مراجعه به پزشک
یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید، این است که با پزشک بی‌پرده و روراست درباره‌ی نگرانی‌هایتان پیرامون چاقی صحبت کنید. در برخی موارد شاید به یک متخصص چاقی، مشاور رفتاری یا متخصص تغذیه ارجاع داده شوید.
کاری که شما می‌توانید انجام دهید
مهم است که در درمان خود مشارکت فعال داشته باشید. به‌عنوان مثال خود را برای ملاقات با پزشک آماده کنید. درباره‌ی نیازها و اهداف‌تان برای درمان بیندیشید. می‌توانید فهرستی از سؤالات خود بنویسید تا از پزشک بپرسید. این سؤالات میتوانند شامل این موارد باشند:
- چه عادت‌های تغذیه‌ای یا فعالیتی احتمالاً باعث افزایش وزن و مشکلات سلامتی من شده‌اند؟
- برای غلبه بر چالش‌هایی که در مدیریت وزن با آن‌ها مواجه هستم چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- آیا مشکلات سلامتی دیگری نیز دارم که از چاقی ناشی شده باشند؟
- آیا لازم است به متخصص تغذیه هم مراجعه کنم؟
- آیا لازم است به یک مشاور رفتاری که در مدیریت وزن تخصص دارد مراجعه کنم؟
- برای درمان چاقی و مشکلات سلامتی دیگر خود چه گزینه‌هایی دارم؟
- آیا مداخلات پزشکی کاهش وزن به عنوان گزینه‌ای برای درمان من مطرح هستند؟
حتماً پزشک‌تان را از هر مشکل پزشکی و هر دارویی که با یا بدون نسخه (از جمله ویتامین‌ها و مکمل‌ها) مصرف می‌کنید، مطلع نمایید.
انتظاری که از پزشک می‌توانید داشته باشید
پزشک احتمالاً درباره‌ی وزن، تغدیه، فعالیت، روحیه، افکار و علائم دیگری که ممکن است داشته باشید سؤالاتی می‌پرسد که میتوانند شامل این موارد باشند:
- در دبیرستان وزنتان چه‌قدر بود؟
- در یک روز معمولی چه چیزهایی و به چه مقدار می‌خورید؟
- در یک روز معمولی چه میزان فعالیت دارید؟
- در چه بازه‌هایی از زندگی وزنتان افزایش یافته است؟
- چه رویدادهایی در زندگی‌تان با افزایش وزنتان ارتباط داشته‌اند؟
- به عقیده‌ی شما چه عواملی روی وزنتان تأثیر دارند؟
- زندگی روزمره‌تان چه‌قدر تحت‌تأثیر وزنتان قرار دارد؟
- تا کنون چه رژیم‌ها و درمان‌هایی را امتحان کرده‌اید؟
- هدف‌هایتان برای کاهش وزن چیستند؟
- آیا جهت کاهش وزنتان برای ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود آمادگی دارید؟
- فکر می‌کنید چه چیزهایی ممکن است مانع کاهش وزن شما شوند؟
کارهایی که در این بین می‌توانید انجام دهید
اگر پیش از ملاقات با پزشک فرصت کافی دارید، می‌توانید از دو هفته جلوتر با ثبت رژیم غذایی و تعداد قدم‌های روزانه برای ملاقات آماده شوید. هم‌چنین می‌توانید تصمیماتی برای شروع کاهش وزن بگیرید؛ مانند:
ایجاد تغییرات سالم در رژیم غذایی: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل بیش‌تری در رژیم غذایی خود بگنجانید. شروع به کاهش حجم سهم‌های غذایی کنید.
افزایش میزان فعالیت: سعی کنید به دفعات بیش‌تری از جای خود برخاسته، کمی قدم بزنید. اگر وضعیت جسمانی خوبی نداشته یا به ورزش عادت ندارید، تدریجاً شروع کنید. حتی ۱۰ دقیقه پیاده‌روی در روز می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر هر نوع مشکل پزشکی دارید و یا سن‌تان بیش از ۴۰ (برای آقایان) یا بیش از ۵۰ سال (برای بانوان) است، برای شروع فعالیت ورزشی جدید تا زمان مشورت با پزشک صبر کنید.
